خامک دوزی یا خمک دوزی واژه دگرگون شده خامه دوزیست که سفید دوزی خوانده می شود اما در گذشته های دور به آن “خمک دوزی ” می گفتند، نامی که درخشش زیبای الیاف ظریف ابریشم در تار و پود پارچه های زیبای سیستان را به همت دستان پرتوان و ذوق بی کران مردمانش یادآور است.(آموزش دوخت های سنتی و تزیینی )
خمک دوزی هنری از خانواده سوزندوزی است و شکل گرفته از نقوش خاص و اصیل بومی که به وسیله الیاف ظریف ابریشم به شکل برجسته اکثرا بر روی پارچه هایی از جنس کتان دوخته می شده است. (گبر دوزی )
خامک دوزی
اوج این هنر را نیز همچون دیگر هنرها و صنایع سیستان می توان به دوره های اشکانی و ساسانی نسبت داد.دلیل خواندن این هنر ظریف و زیبای اصیل سیستانی به این نام اینست که در گذشته ابریشم به صورت خام یعنی بدون هیچ پرداخت و یا اعمالی از قبیل رنگرزی و پخت یا سفید کاری مورد استفاده قرار می گرفته است و همین امر دلیلی بر نامیدن این هنر بدین نام است.قدمت خامه دوزی ،همزمان با قدمت ابریشم دوزی می باشد و این دوخت در طول گذشت زمان تحولات شگرفی را پشت سر گذاشته است . خامه دوزی در حال حاضر فقط در روستا های زابل به حد کامل رواج دارد و نقوش آن بیشتر متشکل از خطوط منحنی گردان است.(سوزن دوزی بلوچستان )
خامک دوزی لباس مردانه
از نقوش رایج در این هنر می توان به “حصیر دوزی، توردوزی، خامه کشی، بته جقه ای، نرگسی، گلی، نقوش ستاره ای، نقوش هندسی ، انواع گره ها ، خطوط منحنی، الگوهای مختلف تخم خربزه و یا دم ماهی و غیره اشاره نمود که حصیر دوزی و بته جقه ای معمولاً در وسط و بقیه نقوش در اطراف دوخته می شوند.
