در این مقاله طراحی لباس در ترکیه از قدیم تا به امروز رو براتون گذاشتیم.از قدیم گفته اند هنر نزد ایرانیان است و بس، اگر سال ها به عقب برگردیم و به نقشه جغرافیا دقت کنیم، متوجه می شویم که کشور ترکیه زمانی جزئی از خاک ایران بوده و هنر در این کشور از دست هنرمندان ایرانی ریشه دوانده. هنر طراحی لباس در ترکیه که در همان دوران قدیم با پوشش اسلامی پیوند خورده بود تا به امروز نیز حفظ شده است.
اگر بخواهیم به قدمت تاریخی طراحی لباس در ترکیه اشاره کنیم باید به تاریخ ۴۰۰۰ ساله قبل نگریست که البته قصد ندارم به آن دوران برگردم و داستان هزار و یک شب تعریف کنم. اما در حدود ۵-۶ قرن پیش ، که عثمانی ها در سراسر ترکیه به روش پادشاهی زندگی میکردند، به لباس اهمیت خاصی میدادند به گونه ای که شاید بتوان گفت تمام بزرگی و طبقه اجتماعی خود را به وسیله مدل و رنگ و جنس پارچه لباس به رخ دیگران می کشیدند و در منسب های دولتی به همین روش پست و مقام هر شخص مشخص میشد لذا طبقات عامه جامعه حق پوشیدن لباسهای پرزرق و برق یا برنگ لباس افراد دربار را نداشتند.
در این دوره لباس ها بلند و از یقه کاملا بسته و تا زیر زانو یا مچ پا کشیده میشد و عمدتاً بصورت یک عبا با طرح های اسلیمی دوخته و به تن میشد استفاده از کلاه های سطلی شکل و یا عمامه نیز در طبقات مختلف رواج داشت.
برخلاف ایرانی ها در ترکیه لباسهای مشکی و تیره رنگ چندان مورد استقبال قرار نمیگرفت و رنگهایی چون آبی و سبز بیشتر مورد پسند درباریان و پادشاهان میبود و رنگهای مشابه بصورت ساده تر در بین مردم عادی مورد استفاده قرار میگرفت.
لباس های بانوان در آن دوران نیز با استفاده از مدلهایی که از فرانسه الگو برداری میشد و اغلب بصورت پیشکشیا غنیمت های جنگی از اروپا به دست می آمد طراحی و استفاده میشد. از آنجایی که در ترکیه اقلیت های مسیحی و مسلمان در کنار یکدیگر اما متفاوت در پوشش زندگی میکردند، باعث ایجاد تنوع در طراحی لباس در ترکیه شد و این دو فرقه همیشه سعی در آن داشتند که از یکدیگر متمایز باشند و مسلمانان که قوانین پوشش بر آنها مشخص بود نباید از حد خود تجاوز و به سمت پوشش های اروپایی میرفتند.
اوج تغییرات لباس در ترکیه در ابتدای قرن هجدهم رخ داد دولت عثمانی در زمان سلطان محمود دوم با شکست سختی که در جنگ متحمل شد، تصمیم به ایجاد تغییرات عمده ای گرفت که این تغییرات تماماً از غرب نشأت میگرفت. بعنوان مثال لباس سربازان به کت و شلوار تغییر پیدا کرد و رده بندی سربازان توسط یک کلاه منگوله دار با رنگهای متفاوت مشخص میگشت. این نوع پوشش به مرور به مراکز دولتی و بین کارمندان نیز رواج یافت و استفاده از عبا و عمامه فقط برای علما باقی ماند و تا به امروز نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
پس از رونق دنیای مد و طراحی لباس در ایتالیا، این کشور نیز در دهه های اخیر با بهره گیری از مدلهای اروپایی، علم طراحی لباس در ترکیه را گسترش داده و امروزه به یکی از مهمترین قطب های صادرات لباس در سراسر دنیاتبدیل شده است و همانطور که بالاتر نیز اشاره کردیم بدلیل وجود مسلمانان و مسیحیان در کنار یکدیگر، امروزه شاهد ترکیب مدلهایی از طراحی لباس در ترکیه هستیم که برای هر دو قشر جامعه قابل استفاده میباشد.
طرح های ایرانی و عثمانی همیشه دارای ریزه کاری هایی روی لباس هستند مانند گلدوزی، منجوق دوزی، و نقوش برجسته ای که از دوخت اصل لباس بسیار زمان بیشتر و البته هنری والاتر میطلبد اما لباسهای اروپایی باز تر و ساده تر هستند و بجای ایجاد نقوش ذکر شده، با برشهای متنوعی مدل لباس ها را تغییر می دهند. لذا این روشهای طراحی لباس در ترکیه باعث شده امروزه لباسهای مجلسی بلند و پوشیده که تلفیقی از طرح های اروپایی و ترکیه است را شاهد باشیم.
پارچه های مورد استفاده برای طراحی لباس در ترکیه
نیمه شمال منطقه ترکیه و شمال غربی ایران بدلیل دارا بودن مراتع همیشه سرسبز از قرن ها پیش همه مکان مناسبی برای پرورش گوسفندو انواع دیگر چهارپایان بوده و به همین علت پشم گوسفند به وفور در دسترس مردم این منتطقه قرار داشته است زیرا پارچه های تولید شده از پشم که از لطافت و ماندگاری خوبی برخوردارند در تولید لباس در ترکیه حرف اول را می زند.
