آموزش چاپ روی پارچه به هنرجویان طراحی لباس کمک می کند تا اطلاعاتی از نحوه چاپ پارچه های انتخابی برای طراحی خود داشته و گاهی در مواردی خود اقدام به چاپ پارچه نمایند. از انواع چاپ ها می توان به چاپ سیلک اسکرین، چاپ باتیک ، چاپ ترافارد و چاپ قلم کار اشاره کرد. در این دوره آموزش هنرجویان با نحوه اجرای چاپ ها آشنا می شوند.
چاپ سیلک اسکرین یکی از متداول ترین و پر کاربرد ترین چاپ ها برای تیراژ بالا و کارخانه ها می باشد. چاپ سیلک به کمک وسیله های به نام شابلون، میز نور، و میز چاپ و وسایل تکمیای همچون خشک کن ها و درایر ها انجام می گیرد. شابلون چهارچوبی فلزی و یا چوبی است که در سطح آن پارچه توری ظریفی با استحکام بالا و مخصوص کشیده شده است. طرح انتخابی برای چاپ بر روی کاغذ های کالک پوستی یا کاغذی بر روی میزی که به آن میز نور گفته می شود ثابت می گردد. میز نور دارای چهر چوبی است در آن نور تعبیه شده و سطح شیشه ای نور را به شابلون می تاباند. شابلون با لاکی مخصوص اغشته شده و خشک می گردد. این لاک در اثر نور سخت شده و از پارچه توری جدا نمی شود و در اصطلاح آن را عایق می کند. طرح چاپ سیلک باید در مشکی ترین حالت و بدون سایه پلات گردد. سیاهی های طرح باعث می شود که نور به لاک روی شابلون نرسد و این امر باعث می گردد که طرح روی کالک بر روی شابلون بنشیند.
آموزش چاپ روی پارچه
شابلون پس از مرحله نور دهی باید به وسیله فشار آب شسته شود. فشار آب باعث پاک شدن فضاهایی که نور به آن نرسیده می گردد و طرح برای چاپ آماده می گردد. سپس میز چاپ باید آماده گردد. با چسپ پارچه سطح میز را آغشته کرده و اجازه می دهند که خشک شود. در هنگام چسپ زنی میز باید دقت شود که میز تمیز و سطح نازکی از چسپ بر روی آن قرار گیرد.
آموزش چاپ روی پارچه
اکنون پارچه (انواع پارچه) را بر روی میز با توجه به راپورت پهن می کنند. و رنگهایی را که مخصوص پارچه هستند را ماده و شابلون را بر روی پارچه قرار میدهند. باید دقت داشت که شابلون در راپورت درست قرار گیرد و بر روی پارچه حرکت نکند. رنگ را در یک طرف شابلون قرار داده و با پارو هایی که کل طرح را در بر می گیرد و دارای تیغه هایی ظریف هستند بر روی طرح می گسترانند. این امر باعث می شود که لایه ای از رنگ در جاهایی که طرح وجود دارد و توری بدون لاک است به سطح پارچه برسد و عمل چاپ سیلک انجام گیرد. به پاروها یی که با آنها رنگ را به روی طرح شابلون می کشند اسکویی جی گفته می شود. هر چقدر طرح دارای خطوط ظریف تری باشد اسکویی جی استفاده شده نیز باید دارای تیغه ظریف تر و تیز تری باشد.
آموزش چاپ روی پارچه
به تعداد رنگهای طرح باید شابلون تهیه شود و به ترتیب بر روی پارچه چاپ گردند. در انتهای چاپ پارچه با توجه به نوع رنگ استفاده شده اقدام به خشک کردن می کنند. اگر از رنگهای پایه آبی و بنزینی استفاده شود پارچه را از میز جدا کرده و بر روی طنابهای رخت پهن می کنند تا در معرض هوا خشک شوند. ولی اگر از رنگهایی با پایه روغنی استفاده شود باید قبل از جدا کردن از میز با خشک کن ها و یا سشوارهای صنعتی آن را خشک کنند و سپس تمامی کارهای چاپی برای فیکس شدن در درایر قرار گیرند. همچنین می توان از دستگاه های پرس نیز برای تثبیت رنگ بر روی پارچه استفاده کرد.
آموزش چاپ روی پارچه
چاپ باتیک از زیبا ترین خالق طرح ها بر روی پارچه است که از قدیم در کشور های اندونزی، تایلند، سریلانکا، هند و ایران رواج داشته است. در ایران به این چاپ کلاقه ای نیز می گویند. پارچه مورد استفاده در این چاپ، پارچه ابریشمی می باشد. واکسی که برای این چاپ استفاده می شود در ترکیب موم، سقز و موادی است که باعث عایق شدن پارچه می شود.
به ۳ روش می توان چاپ بایتک را انجتم داد. روش اول اینکه قتالب های چوبی از طرح آماده کرده و با آغشته کردن آنها به واکس و قرار دادن بر روی پارچه آن را عایق کرده و مراحل رنگرزی را انجام داد. روش دو اینکه از وسیله ای به نام تبان استفاده کرد که واکس را در آن کیریزند و سپس به صورت مستقیم طرح را بر روی پارچه کشیده و عمل رنگرزی انجام می گردد. روش سوم اینکه از قلم مو برای انتقال واکس به پارچه استفاده گردد.
آموزش چاپ روی پارچه
قبل از چاپ لازم است که صمغ پارچه ابریشم گرفته شود. این مراحل تخصصی بوده و آموزش ها و ترکیبات خاص نیاز دارد. همچنین بعد از عمل چاپ باید از شر واکس روی پارچه خلاص شد و این مرحله نیز داری روش خاص است که هم باعث از بین رفتن واکس می شود و هم در تثبیت رنگ ها کمک می کند. در این قسمت از پیه گاو یا گوسفند که در حرارت آب شده استفاده می گردد. رنگهایی که در چاپ باتیک مورد استفاده قرار می گیرند رنگهای راکتیو، رنگهای جوهری یا بازیک و رنگهای گیاهی هستند. مراحل استفاده و شرایط رنگرزی کاملا تخصصی است و به صورت مفصل در این دوره ها مطرح می شود.
چاپ ترافارد از نوع چاپ هایی است که کمترین وسیله حرفه ای را نیاز دارد. در این روش طرح مورد نظر بر روی طلق ترسیم می گردد. در جاهایی که طرح وجود دارد باید با کاتر طلق را جدا کرد. سپس از رنگهای پارچه برای چاپ استفاده می کنند. معمولا از رنگ های پایه آبی استفاده می شوند. زیرا در معرض هوا خشک می شوند و با اتو یا پرس نیز تثبیت می گردند. طلق ه را بر روی پارچه که قبلا کاملا ثابت کرده اند قرار داده و با اسفنج به صورت سایه رنگ را بر روی پارچه ضربه میزنند. این امر باعث می شود در جایی که طلق با کاتر برداشته شده رنگ به پارچه برسد و چاپ انجام گیرد. این روش ساده ترین و دم دستی ترین نوع چاپ است که معولا برای کارهای حرفه ای استفاده نمی شود. زیرا دوام و تثبیت بالایی ندارد. همچنین این چاپ برای زمانی استفاده می گردد که طراح بخواهد یک نمونه تولید کند.
آموزش چاپ روی پارچه
چاپ قلم کار از هنرهای مختص ایران است. در این چاپ از قالب های چوبی استفاده می شود. این چاپ معمولا دارای طرح های بته جقه می باشد. پارچه هایی که این نوع چاپ بر روی آنها انجام می شود معمولا کتان، چلوار و کرباس است. طرح های این چاپ بیش از چهار رنگ نبوده و هر قسمت طرح بر رو قالب های چوبی از جنس گلابی و زالزالک تراشیده می شوند. قبل از چاپ باید آهار پارچه گرفته شود به این منظور پارچه را برای مدتی در آب فراوان قرار می دهند. پارچه بعد از آهار گیری و خشک شدن آماده چاپ می شود. قالب های چوبی هر کدام به رنگ مورد نظر آغشته شده و بر روی پارچه قرار داده شده، با ضربه دست باعث انتقال رنگ به پارچه می شود و عمل چاپ انجام می گردد. بعد از خشک شدن پارچه ها شستشو داده شده تا رنگهای اضافه از آن ها پاک شود. تثبیت این چاپ نیز با پوست انار ساییده شده و مغز روناس که در حالت جوش هستند انجام می گیرد.
در آکادمی هنر پارس به منظور تکمیل دوره های آموزش طراحی لباس آشنایی با انواع چاپ های پارچه و تکنیک های آن برگذار می گردد. این دوره ها زیر نظر اساتید مجرب طراحی و چاپ پارچه از دانشکده شریعتی آموزش داده می شوند.
